Bij het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) heeft u regelmatig buikpijn en problemen met de ontlasting. De pijn zit vaak op wisselende plekken in de buik. Meer beweging en minder stress kunnen de klachten verminderen. Zo nodig kunt u medicijnen gebruiken om de klachten tijdelijk te verminderen.
Verschijnselen
Bij het prikkelbare darm syndroom (PDS) is sprake van een verstoorde werking van de darm. Deze staat ook wel bekend als spastisch colon, spastische darm of irritable bowel syndrome (IBS). Kenmerken zijn buikpijn, chronische verstopping, diarree of afwisselend diarree en verstopping. Ook gasvorming in de darmen en een opgezette buik na de maaltijd kunnen voorkomen. Sommige mensen hebben altijd last van PDS, maar bij de meeste patiënten zijn de klachten niet altijd aanwezig. De klachten spelen vaak op of verergeren bij spanning of drukte.
Oorzaak
De oorzaak het van prikkelbare darm syndroom (PDS) is niet precies bekend, maar het gaat meestal om een combinatie van factoren. Een verstoorde, spastische beweging van de darm en/of een extra gevoelige darmwand spelen in elk geval een rol. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat PDS kan ontstaan door een darminfectie, zoals bij voedselvergiftiging. Abnormale verwerking van prikkels in het maag-darmkanaal en mogelijk in de hersenen spelen daarbij ook een rol. Hier wordt nog onderzoek naar gedaan. Stress en een verkeerde voeding verergeren de klachten.
Behandeling
Probeer vermijdingsgedrag te verminderen. Als u bijvoorbeeld niet naar bijeenkomsten of andere evenementen gaat, omdat u niet zeker weet of daar wel een goed toilet in de buurt is, dan mist u misschien nuttige bijeenkomsten of gezellige feestjes die u juist wat afleiding kunnen geven. Als u gestrest raakt wanneer u naar een onbekende omgeving moet, dan kunnen PDS-klachten verergeren. Probeer of u toch wat meer van die bijeenkomsten kunt meemaken. Bouw het op door bijvoorbeeld met iemand af te spreken dat u maar een halfuurtje naar een feest gaat. Durf gerust te vragen of er ergens, weg van alle drukte, een toilet is waar u zo nodig even naartoe kunt.
Het is tevens van groot belang om stress te verminderen. Zoals bij bijna elke ziekte kunnen stress en de klachten elkaar versterken. Bedenk waar de stress vandaan komt.
Beweeg voldoende! Zes van de tien mensen met PDS zeggen dat niet al te inspannende regelmatige beweging de buikpijn en darmklachten vermindert. Kijk eens hoe het zit met uw dagelijkse beweging thuis, op school of op uw werk. Als u weinig beweegt, probeer dan eens of u af en toe wat kunt gaan wandelen. Kijk wat dat met uw klachten doet. Stop niet bij de eerste buikkramp maar probeer voorzichtig verder te bouwen aan uw gezondheid.
Medicijnen
Eventueel kunt u medicijnen gebruiken om de PDS-klachten tijdelijk te verminderen: Bulkvormers (bijvoorbeeld psylliumvezels) kunnen alle patiënten met PDS proberen, dus ook bij diarree. Tegen diarree kunt u loperamide gebruiken. Buikpijn kan daar ook wat minder van worden. Bedenk dat loperamide ook flinke verstopping kan geven en daarmee weer veel klachten. Gebruik loperamide bijvoorbeeld alleen als u op reis gaat of ergens moet zijn waar geen toilet in de buurt is.
Voeding
Algemene adviezen bij PDS zijn om oplosbare vezels te gebruiken, vooral uit groente en fruit. Gebruik eventueel extra oplosbare vezels (Psylliumvezels), tot maximaal driemaal per dag 2 tot 4 eetlepels. Verwerk ze bijvoorbeeld in yoghurt, karnemelk, vla, pap, soep, puree en verder als bindmiddel of in plaats van paneermeel. Verder is het belangrijk om voldoende te drinken, 1,5 tot 2 liter per dag.
Eet minder voedingsmiddelen, die last bezorgen of vermijd ze, eventueel tijdelijk. Zorg wel dat je voldoende groente en fruit blijft eten. Voedingsmiddelen waarvan bekend is dat ze de klachten kunnen verergeren zijn koolsoorten (behalve bloemkool en broccoli), ui, paprika en peulvruchten (zoals bruine bonen, witte bonen, kapucijners en linzen). Ook kunnen koolzuurhoudende dranken, melkproducten, koffie, suiker, vet en citrusvruchten bijdragen aan klachten. Vermijd ook producten waar polyolen als zoetstof aan zijn toegevoegd. Polyolen verergeren namelijk de gasvorming in de darm. Op producten waaraan polyolen zijn toegevoegd staat een waarschuwing.
Sommige mensen met PDS geven aan dat hun klachten verminderen na het gebruik van probiotica. Vermijd stress en beweeg voldoende. Blijven de klachten bestaan, dan is het verstandig om hierover met de huisarts en diëtist te overleggen.