De term “hart- en vaatziekten” is een algemene verzamelnaam voor meerdere ziekten en aandoeningen van het hart en/of de bloedvaten. De meest voorkomende hart- en vaatziekten zijn een hartinfarct, angina pectoris (pijn op de borst), een beroerte (CVA) en aderverkalking. Een hartinfarct is het afsterven van een deel van het hart. Dit deel van het hart kan hierdoor niet meer samentrekken en dus het bloed rondpompen. Soms kan de pompkracht van het hart zodanig verminderen, dat het hartinfarct leidt tot de dood (www.hartinfarct.eu). Angina pectoris wordt ook wel ‘hartkramp’ of ‘pijn op de borst’ genoemd. Een beroerte (CVA) is de verzamelnaam voor een herseninfarct en een hersenbloeding. Bij een beroerte werkt plotseling een deel van de hersenen niet meer (www.hartstichting.nl). Aderverkalking is het proces van geleidelijke vernauwing van de slagaders, men spreekt daarom ook wel van ‘slagaderverkalking’.

Verschijnselen

Voorkomen is beter dan genezen en daarom is het ook raadzaam om alert te zijn op bepaalde signalen, die wijzen op een naderend infarct of beroerte:

  • Pijn op de borst in rust of bij inspanning (zowel drukkende als stekende pijn)
  • Hartkloppingen en/of een onregelmatige hartslag
  • Blijvende vermoeidheid
  • Benauwdheid of kortademigheid
  • Transpireren, misselijk en/ of onwel worden
  • Uitvalsverschijnselen (niet meer goed kunnen bewegen, praten of zien bijvoorbeeld)
  • Krachtverlies in armen of benen
  • Pijn in de aderen
  • Pijn in de benen bij het lopen of in rust

Oorzaken

Drie belangrijke, beïnvloedbare risicofactoren van hart- en vaatziekten zijn: hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte en roken. Andere risicofactoren zijn: te weinig lichaamsbeweging, overmatig alcoholgebruik, ongezonde voeding, diabetes mellitus, cholesterolgehalte, erfelijkheid  en overgewicht of obesitas.

Behandeling

Hart- en vaatziekten kunnen met geneesmiddelen, onder andere bloedverdunners en cholesterolverlagers, of met een interventie zoals bypasschirurgie of een dotterbehandeling worden behandeld. In sommige gevallen is een afwachtend dan wel ondersteunend beleid mogelijk. Adviezen over levenswijze zijn een belangrijk onderdeel van de behandeling, zoals voedingsadviezen en hulp bij stoppen met roken.

Voeding

Gezonde voeding helpt om uw risico op hart- en vaatziekten te verlagen. Gezonde voeding vermindert ook de kans op risicofactoren voor hart- en vaatziekten zoals diabetes mellitus, een te hoog cholesterolgehalte, overgewicht en hoge bloeddruk. Een gevarieerde voeding levert alle voedingsstoffen die u nodig heeft. Voor een gezond gewicht is het belangrijk om niet te veel te eten en voldoende te bewegen. Drie maaltijden per dag vormen een goede basis om alle voedingsstoffen binnen te krijgen. Als u zich houdt aan de basisadviezen voor gezonde voeding, hoeft u alleen bij tussendoortjes te letten op de calorieën. Geschikte caloriearme tussendoortjes zijn o.a. een rijstwafel, een handje popcorn of stukjes rauwkost en fruit.

Wees zuinig met zout. Voeg geen zout toe aan het eten. Gebruik eventueel kruiden, uien, knoflook of citroen in plaats van zout. Vermijd kant-en-klaar maaltijden, -soepen, -sauzen en -kruidenmixen: deze bevatten meestal veel zout. Eet veel groente, fruit en volkorenbrood. Er zitten weinig calorieën in, maar wel veel voedingsstoffen. Bovendien geven ze een ‘vol’ gevoel, zodat u minder snel te veel eet. Groente en fruit verminderen onder andere het risico op hart- en vaatziekten en sommige vormen van kanker. Gebruik verder minder verzadigd vet. Verzadigd vet vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Verzadigd vet zit in veel in vette (vaak dierlijke) producten, zoals vet vlees en vette vleeswaren, 48+ kaas, volle melkproducten, roomboter, harde margarine, snacks, koekjes, gebak en chocolade. Vaak staat op de verpakking van een product vermeld wat voor vetten er in zitten. Gebruik dieethalvarine voor op uw brood, en olie of vloeibare bak- en braadproducten voor het koken. Vette vissoorten (zoals zalm, haring, heilbot, sprot en makreel) bevatten vetzuren die juist goed zijn voor uw hart en bloedvaten. Eet daarom bij voorkeur twee keer per week (vette) vis. Kies vaker voor dranken zonder calorieën zoals koffie en thee zonder melk en suiker, (mineraal)water en light-frisdranken.