Cholesterol is een belangrijke stof voor het lichaam. Uw lichaam gebruikt cholesterol om cellen, hormonen en gal te maken. Uw lichaam maakt cholesterol aan in de lever en daarnaast neemt u cholesterol op uit de voeding. Er bestaat goed cholesterol (HDL-cholesterol) en slecht cholesterol (LDL-cholesterol). Het HDL-cholesterolgehalte van uw bloed mag hoog zijn, dat is goed voor de bloedvaten. Maar een hoog LDL-cholesterolgehalte kan uw bloedvaten verstoppen en dan heeft u meer kans op hart- en vaatziekten. Een hoog cholesterol kan behandeld worden met een gezonde leefstijl en met medicijnen.

Verschijnselen

Een verhoogd cholesterol is geen ziekte en geeft niet direct klachten. Maar als uw LDL-cholesterol jarenlang verhoogd is, kan dit zich in de vaatwand ophopen. De bloedvaten worden nauwer en kunnen op den duur dicht gaan zitten. De gevolgen kunnen hart- en vaatziekten zijn, bijvoorbeeld angina pectoris (pijn op de borst), nierschade een hartinfarct of een beroerte.

Oorzaken

Het cholesterolgehalte kan worden beïnvloed door de voeding. Verzadigd vet, roken en onvoldoende beweging verhogen het LDL-cholesterol (slecht) en onverzadigd vet verhoogt het HDL-cholesterol (goed).

Naast voedingsgerelateerde oorzaken spelen ook erfelijke factoren een rol bij het ontstaan van hart- en vaatziekten. Genetische aanleg kan het risico met ongeveer 60% verhogen. In Nederland heeft bijvoorbeeld 1 op de 300 personen aanleg voor een sterk verhoogd LDL-cholesterolgehalte in het bloed; 1 op de 5 hartpatiënten heeft een erfelijke vorm van een te hoog vetgehalte van het bloed.

Behandeling

Belangrijke maatregelen om het cholesterolgehalte te verlagen zijn: gezond eten; voldoende bewegen; stoppen met roken; zo nodig afvallen; matig zijn met alcohol; vermindering van stress. Als u diabetes mellitus (suikerziekte), reumatoïde artritis of een hoge bloeddruk heeft, is het belangrijk dat die aandoeningen goed behandeld worden.

Cholesterolverlagende medicijnen zijn meestal nodig:

  • Als u een hart- en vaatziekte heeft of heeft gehad (bijvoorbeeld een hartinfarct of een beroerte) en uw LDL-cholesterol is te hoog.
  • Bij diabetes mellitus als uw LDL-cholesterol te hoog is.
  • Als uw cholesterol sterk verhoogd is (een cholesterol van 8 of hoger).
  • Als verschillende risicofactoren samen ervoor zorgen dat uw risico op hart- en vaatziekten verhoogd is (zoals roken en hoge bloeddruk); het risico is voor mannen groter dan voor vrouwen, en neemt toe naarmate u ouder wordt).
  • Bij een erfelijke stoornis in de vetstofwisseling.

 

Voeding

Een gezonde leefstijl is voor iedereen van belang om de kans op hart- en vaatziekten te verminderen. Daarbij hoort gezonde voeding, regelmatige lichaamsbeweging, een normaal gewicht, weinig stress en niet roken. De basis van ieder voedingsadvies is: eet gezond en gevarieerd.

Bij een verhoogd cholesterol is het belangrijk het gebruik van producten met verzadigd vet te vervangen door producten met onverzadigd vet of magere producten te gebruiken. Verzadigd vet zit in veel in vette (vaak dierlijke) producten, zoals vet vlees en vette vleeswaren, 48+ kaas, volle melkproducten, roomboter, harde margarine, snacks, koekjes, gebak en chocolade. Vaak staat op de verpakking van een product vermeld wat voor vetten er in zitten. Onverzadigd vet zit in dieethalvarine voor op uw brood, olie of vloeibare bak- en braadproducten voor het koken, vette vissoorten (zoals zalm, haring, heilbot, sprot en makreel)  en noten. In sommige producten (bijvoorbeeld eieren en lever) zit veel cholesterol. Eet zo min mogelijk (hooguit eens in de twee weken) lever, nier, paling of garnalen en hooguit drie eieren per week.